Historische stadscentra aardgasvrij: een handreiking voor iedere gemeente
Het aardgasvrij maken van een historisch stadscentra is een grote uitdaging voor veel gemeenten. De gebouwen zijn vaak monumentaal, de straten smal en de infrastructuur kwetsbaar. Bovendien zijn er commerciële en toeristische belangen die niet zomaar over het gezien kunnen worden. Toch moeten ook deze centra verduurzamen, en daar loopt men in veel gemeenten tegen dezelfde vraag aan: Hoe doe je dat zonder de authenticiteit en identiteit van het stadscentrum te verliezen? De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed herkende deze complexe situatie en vroeg ons om een handreiking te maken. Een document dat gemeenten helpt om passende oplossingen te vinden voor hun specifieke historische binnenstad .
Bij veel verduurzamingsprojecten ligt de nadruk op technische en economische haalbaarheid. Dat is logisch, maar in historische binnensteden moet je breder kijken. Een stadscentrum is vaak het visitekaartje van een gemeente, met zijn unieke uitstraling, monumentale panden en archeologische waarde. Aanpassingen die daar niet goed doordacht worden, kunnen de charme van zo’n gebied aantasten.
Onze aanpak begon daarom bij het behoud van authenticiteit. Welke aanpassingen zijn mogelijk zonder de uitstraling of historische waarde van een stad te schaden? We bekeken niet alleen wat niet kon, maar vooral wat wel kan.
Veel beleidsmakers zien de historische binnenstad vooral als een verzameling beperkingen. Monumentale panden zijn lastig te isoleren, de infrastructuur laat geen ingrijpende aanpassingen toe, en collectieve oplossingen zoals warmtenetten lijken onhaalbaar. Wij hebben deze beperkingen omgedraaid naar kansen door een stad op te delen in functionele zones, zoals:
Voor elke zone hebben we gekeken naar passende warmteoplossingen, zoals all-electric systemen, warmtenetten of lokale installaties zoals warmtepompen.
Het resultaat is een handreiking die verder gaat dan alleen technische suggesties. Voor elk stadscentrum kunnen gemeenten nu een eerste schets maken, gebaseerd op onze inzichten en modellen. Wat maakt deze handreiking waardevol?
Het inspireert tot actie: In plaats van zich blind te staren op beperkingen, laat deze handreiking zien waar de mogelijkheden liggen.
Het biedt helderheid in complexe situaties: Door een stadscentrum op te splitsen in zones, wordt meteen duidelijk waar welke warmteoplossing kansrijk is.
Het ondersteunt beleid en besluitvorming: Gemeenten kunnen met deze handreiking onderbouwde keuzes maken en stakeholders meenemen in het proces.
Als jouw gemeente een historische binnenstad heeft, weet je hoe lastig het is om duurzame oplossingen te vinden die recht doen aan de geschiedenis en identiteit van het gebied. Deze handreiking helpt je om niet alleen de knelpunten te begrijpen, maar ook kansen te zien die bijdragen aan een toekomstbestendige stad.
Wil je ook aan de slag met een passend plan voor jouw binnenstad? Neem contact met ons op. Samen ontwikkelen we een aanpak die jouw stad én haar unieke karakter behoudt.
