Waarom aardgasvrij?

Aardgas wordt voornamelijk gebruikt voor verwarming van woningen en gebouwen, en voor de productie van elektriciteit. In huishoudens wordt aardgas gebruikt om te koken(5%), voor de verwarming van water om mee te douchen(20%) en de verwarming van de woning via een cv-ketel(75%).

Ook wordt aardgas vaak gebruikt in industriële processen, zoals bijvoorbeeld de productie van cement, chemische stoffen, en staal. Aardgas kan ook gebruikt worden in voertuigen als brandstof, zoals in bussen en vrachtwagens die zijn uitgerust met een aardgasmotor.

Aardgas is een fossiele brandstof. Dat betekent dat er CO₂ vrijkomt bij de verbranding. Sinds de industriële revolutie stoten wij zoveel CO₂ uit, dat de gemiddelde temperatuur op aarde op dit moment snel stijgt. Deze opwarming zorg voor veranderingen in het klimaat, met enorme gevolgen. Nederland heeft, net als 194 andere landen, het klimaatakkoord van Parijs ondertekend. Daarin is afgesproken de opwarming van de aarde te beperken tot ruim onder de 2 graden Celsius. Daarnaast hebben de landen in de Europese Unie afgesproken om in 2050 bijna geen CO₂ meer uit te stoten.

Maar liefst 95 procent van de 7,7 miljoen huishoudens in Nederland gebruikt aardgas voor verwarming, warm water en om op te koken. Al die woningen bij elkaar zorgen voor een flinke CO₂-uitstoot: wel 11 procent van de totale Nederlandse uitstoot van broeikasgassen. Stoppen met het gebruik van aardgas zorgt dus voor een flinke afname van onze CO₂-uitstoot. En hoe minder CO₂ in de lucht, hoe beter dat is voor het klimaat. Daarnaast heeft Nederland er belang bij om snel aan de slag te gaan, vanwege het risico van zeespiegelstijging.

Dit verschilt per gemeente en per wijk of buurt. De ambitie is om voor 2050 alle woningen en gebouwen van het aardgas af te hebben. Elke gemeente schrijft zelf een plan (Transitievisie Warmte), waarin een tijdpad is opgenomen. En de gemeente laat onderzoeken welke alternatieven voor aardgas geschikt zijn voor welke buurt. Sommige buurten zullen eerder starten dan andere. Vraag bij je gemeente welke plannen zij hebben, als je een duidelijker tijdpad wilt weten.

Nee, op dit moment is meewerken aan een nieuwe warmtevoorziening nog geheel vrijwillig. Dit betekent dat jouw gemeente op dit moment het gas nog niet verplicht kan afsluiten. Dit gaat de komende jaren veranderen. Over een aantal jaren kan de gemeenteraad een besluit nemen om een wijk van het gas af te sluiten als er een goed alternatief is. Nu meepraten kan daarom aantrekkelijk zijn. Op dit moment kun je invloed hebben op de keuze en het tempo waarin het hele proces bij jou in de buurt verloopt.

Als je huurder bent, werkt het iets anders. Wanneer je huurt bij een woningcorporatie is de woningcorporatie verantwoordelijk voor het aardgasvrij maken van jouw woning of appartement. Hier hebben ze wel toestemming voor nodig. Bijvoorbeeld: als de woningcorporatie woningen of appartementen aan een warmtenet willen aanleggen moet 70% van de huurders het hiermee eens zijn. Dit is niet nieuw, voor algemene verbouwingen hebben woningcorporaties ook 70% toestemming nodig.

Net als 195 andere landen heeft Nederland het klimaatakkoord van Parijs ondertekend. Alle landen moeten dus hard aan de slag om de CO₂-uitstoot te verlagen en de temperatuurstijging onder de twee graden te houden.

Dit betekent dat, net als Nederland, ook de grote vervuilers als China, de Verenigde Staten en India voor een grote opgave staan. Nederland doet het overigens niet bijzonder goed op het gebied van duurzame energie in Europa. We staan onderaan het lijstje, blijkt uit Europese cijfers. Ook in Nederland moeten we dus flink aan de slag. We kunnen wachten, maar de klimaatverandering wacht niet.

Terwijl Nederland de eerste stappen zet om te stoppen met aardgas, ontvangen Duitsers juist subsidie als ze kiezen voor gas. Klinkt nogal tegenstrijdig. De werkelijkheid ligt iets genuanceerder. Ook Duitsland heeft – net als Nederland – de ambitie om in 2050 een CO₂-neutrale energievoorziening te hebben en dus ook te stoppen met aardgas voor de verwarming van woningen.

De startsituatie en de aanpak zijn alleen wat anders. Terwijl in Nederland 93% van de woningen een aardgasaansluiting heeft, wordt in Duitsland een kwart van de huizen nog verwarmd met een olieketel. Het grootste deel is ouder dan twintig jaar. Dit soort olieketels zorgen voor veel vervuiling en zijn ongezond. Omdat Duitsland zo snel mogelijk af wil van olieketels is er een subsidie voor de vervanging van deze ketels door een hr-ketel (op aardgas) of een warmtepomp, met name in gebieden waar al een gasnet ligt. Het is een logische tussenstap die snel veel kan opleveren. Het is vergelijkbaar met de subsidie in Nederland voor hybride warmtepompen, die ook deels op gas werken.

Er zijn al goede en veel gebruikte technieken beschikbaar. Er zijn al honderdduizenden warmtepompen in gebruik in Nederland en in Denenmarken is het heel normaal om aan een warmtenet te wonen. Daarnaast hebben we maar 30 jaar om van het aardgas af te gaan. Dat klinkt lang, maar die tijd hebben we hard nodig en we hebben niet de luxe om niets te doen. Als we nu (met beschikbare subsidies) betaalbaar kunnen overstappen dan verminderen we sneller de CO2-uitstoot en koppelen we de energierekening los van de prijs van aardgas (en olie).