Gemeente Doetinchem wil samen met woningcorporatie Sité Woondiensten de kansen voor een collectief warmtesysteem onderzoeken voor 2 specifieke buurten in de gemeente. Deze buurten zijn in de Transitievisie Warmte naar voren gekomen als mogelijk kansrijk voor een warmtenet. Vanwege het grote aandeel corporatiebezit en gestapelde bouw is dit een logische analyse, en de gemeente wil graag een volgende stap zetten. Als collectief kansrijk is, hoe onderbouwen we dit, en hoe zetten we dan een volgende stap? Hiermee werkt de gemeente aan de aanpak van meerdere startwijken.

Er zijn 4 hoofdvragen benoemd die door de analyse beantwoord dienen te worden:

1. Indien een collectieve oplossing passend is, welke technieken zijn dan haalbaar?
2. Kunnen de buurten het beste individueel/per gebouw of collectief verwarmd worden?
3. Hoe verschillen de warmte-oplossingen van elkaar in termen van investeringskosten, onderhoudskosten, CO2 besparing, benodigde isolatie enz.
4. Indien een warmtenet interessant is, welke woningen en gebouwen zouden hier dan het beste op aangesloten kunnen worden.

Door een aantal werksessies, gegevens verzameling, toepassen van onze warmtetool en validatie van gebouwkenmerken zijn de analyses uitgevoerd.

Veel data en een brede blik

In dit project is veel informatie verzameld over de woningen en de warmtevraag, mede dankzij de nauwe betrokkenheid van de woningcorporatie. Hierdoor zijn er op de initiële voorstellen voor onderzoeksclusters verschillende variaties ontstaan. Zo bleken er net buiten het onderzoeksgebied kansrijke gebouwen te staan, namelijk al redelijk tot goed geïsoleerd en voorzien van blokverwarming. Deze gebouwen zijn als extra cluster onderzocht.

De woningcorporatie heeft zelf beleid vastgesteld ten aanzien van isolatie-aanpak. Hierdoor was het belangrijk te laten zien hoe de aannames in het rekenmodel pasten (of niet) bij de beleidskeuzes. Naar aanleiding hiervan zijn verschillende deelresultaten uitgewerkt, ook gericht op meer inzicht in de lasten voor huurders versus de woningcorporatie. Denk aan de energierekening en investeringen in jaar 1, in aanvulling op resultaten over een periode van 15 of 30 jaar.

Overvloed aan informatie en berekeningen terugbrengen tot concrete acties

Op enig moment was er zeer veel informatie en rekenresultaten beschikbaar, waardoor het voor de opdrachtgever lastig was te bepalen wat zij met deze resultaten konden en moesten.  Deze hebben we gericht terug weten te brengen tot die informatie die primair naar antwoorden op de hoofdvragen van het onderzoek leidden.

De woningcorporatie heeft zelf beleid vastgesteld op het gebied van isolatie-aanpak. Hierdoor was het belangrijk te laten zien hoe de aannames in het rekenmodel pasten (of niet) bij de beleidskeuzes. Naar aanleiding hiervan zijn verschillende deelresultaten uitgewerkt, ook gericht op meer inzicht in de lasten voor huurders versus de woningcorporatie. Denk aan de energierekening en investeringen in jaar 1, in aanvulling op resultaten over een periode van 15 of 30 jaar.

Het is ons gelukt om met de vele informatie, en iteraties van technieken, uitgangspunten, clustergroottes en combinaties hiervan, de uitkomsten beknopt terug te brengen tot antwoorden waarmee de gemeente en Sité verder kunnen. De vragen die tijdens het proces ontstonden zijn beantwoord, en er is richting gegeven aan het omgaan met de vele antwoorden die beschikbaar waren

Gemeente en Sité willen samen een vervolgstap zetten om ontwikkeling van een lokaal duurzaam warmtenet voor de meest kansrijke clusters verder te gaan onderzoeken. Hiervoor gaan ze in gesprek met het Gelders Warmte Infrabedrijf. Op basis van de wijkanalyse zijn de gemaakte keuzes te onderbouwen naar stakeholders en bewoners.

De gemeente Maashorst wilde graag verder met de warmtetransitie aan de slag. De gemaakte TransitieVisieWarmte is een goed startpunt, maar biedt nog weinig concrete handvatten. Zo is DWTM gevraagd om een uitvoeringsorganisatie warmtetransitie op te stellen met uitgestippelde actielijnen.

Een concreet stappenplan met taken en benodigdheden

Voor dit project hebben we een zogenaamde ‘uitvoeringsorganisatie warmtetransitie’ (UOWT) opgeleverd. Dit is een overzicht van een stappenplan dat concreet weergeeft welke taken er liggen, wanneer deze moeten worden opgestart en wat voor gemeentelijk team daarvoor nodig is. Het is eigenlijk het plan voor de landelijke warmtetransitie, maar dan op maat gemaakt voor de gemeente Maashorst. In deze UOWT beantwoorden we de volgende vragen: wat moet er gebeuren, wie is waarvoor verantwoordelijk, wie moeten we daarvoor nog aan het team toevoegen, wat betekent dit voor de begroting en in welke volgorde moet dit gebeuren?

Waar past een Uitvoeringsorganisatie Warmtetransitie in het grotere plaatje?

De terminologie is wat verwarrend omdat ook de termen ‘uitvoeringsplan’ en ‘uitvoeringprogramma’ in de warmtetransitie voorkomen. Alle gemeenten in Nederland hebben inmiddels een TransitieVisieWarmte(TVW) opgesteld. In de huidige plannen vanuit de overheid moeten gemeenten in de komende jaren deze verder uitwerken tot een Warmteprogramma(WP). Deze uitvoeringsorganisatie warmtetransitie is te zien als een uitwerking van de TVW en een voorbereiding op het WP. Het richt zich met name op de interne organisatie bij de gemeente.

Wat houdt dit uitvoeringsorganisatie warmtetransitie precies in?

Voor dit project hebben we de uitvoeringsorganisatie in 5 blokken verdeeld:

• Doelen
  Allereerst hebben we een analyse van de gebouwde omgeving en de plannen van de gemeente Maashorst uitgevoerd. Denk aan vragen zoals: Waar staan we nu? Hoe vertalen de warmtetransitie ambities van Nederland zich specifiek voor Maashorst? Welke concrete doelen kunnen we stellen?
• Actielijnen
  Met de doelen voor Maashorst helder hebben we vele interne en externe stakeholders geïnterviewd. Ook is een analyse van de gebouwde omgeving uitgevoerd. Uit de combinatie van de doelen, analyse en de inbreng van de stakeholders is naar voren gekomen welke acties er gedaan moeten worden. Deze acties hebben we in verschillende actielijnen uitgezet met voor elke lijn concrete stappen.
• Rolverdeling extern/intern
  Na het terugkoppelen en vaststellen van de actielijnen met de stakeholders is uitgewerkt welke mensen er nodig zijn in het gemeentelijk team voor de actielijnen.
• Begroting
  Met onze Begrotingstool Uitvoeringsorganisatie hebben we een diepgaande analyse van de (toekomstig) beschikbare middelen uitgevoerd. Met inzichten uit de analyse is een voorlopige begroting opgesteld.
• Planning
  Nu de benodigde organisatie, middelen en doelen helder in kaart zijn gebracht wijzen we gezamenlijk met de gemeente een volgorde en tijdsplanning toe aan de verschillende onderdelen.

Zo kent de gemeente haar doelen, is ze beter in staat haar gebouwde omgeving te lezen, en weet ze wat te doen om de gewenste resultaten te bereiken. Verduurzamen maar!

UOWT: voor iedere gemeente een must!

Als je als gemeente aan de slag gaat met de warmtetransitie, dan is een Uitvoeringsorganisatie Warmtetransitie een must. Het geeft overzicht, inzicht en richting. In tegenstelling tot een TVW biedt dit plan concrete acties die nu opgepakt kunnen worden en het biedt inzicht in welke onderzoeken en welke mensen nog nodig zijn. Nieuwe en bestaande gemeentemedewerkers kunnen dit plan als startpunt gebruiken. En dat zien we ook, want de gemeente Maashorst is direct aan de slag gegaan met dit UOWT. Zo hebben ze al actielijnen in gang gezet en meerdere collega’s aan hun team toegevoegd. Daar zijn we heel trots op!

Grote delen van ons uitvoeringsorganisatie warmtetransitie zijn verplicht onderdeel van het warmteprogramma (in kaart brengen van de isolatieopgave in de gemeente, een overzicht van de gebouwvoorraad en concrete tussentijdse doelstellingen). Door hier nu al mee aan de slag te gaan, bereid je je als gemeente al voor op het ontwikkelen van het Warmteprogramma.

‘Enorm tevreden met het resultaat. De grootte van het stuk geeft de grootte van de opgave weer. Het rapport en de actielijnen zijn handig als gebruiksaanwijzing te gebruiken, ook de afzonderlijke stukken per team /  voor toekomstig collega’s.’

– Gemeente Maashorst