Wijkanalyse Koninginnebuurt en Bos en Vaart in de gemeente Haarlem
De gemeente Haarlem heeft in 2021 in de Transitievisie Warmte het doel vastgesteld om in 2040 aardgasvrij te zijn. Daarin zijn de Koninginnebuurt en Bos en Vaart (twee buurten) aangewezen als onderzoeksgebied waar meerdere oplossingen mogelijk zijn: hybride warmtepomp, all-electric warmtepomp, ZonneWarmteNet, of MT-warmtenet.
In dit project hebben we samen met de gemeente en (bewoners)vereniging De Groene Kroon verschillende warmteoplossingen vergeleken op sociale en duurzaamheidscriteria, en technische en economische criteria (o.a. ingevuld door de Warmtetool). Hierna hebben we als verdieping voor een warmtenet concept, bronnet concept en individuele oplossing de Gebouwtool ingevuld voor 4 verschillende karakteristieke woningen in deze buurten. Dit bracht meer inzicht in de investerings- en doorlopende kosten voor eigenaar-bewoners, en de besparingen in CO₂-uitstoot en in kosten bij verschillende isolatieniveaus.
Deze buurten zijn aangewezen als beschermd stadsgezicht en veel woningen een monumentale status hebben. Dit betekent dat onze gebruikelijke kengetallen voor isolatiekosten niet representatief waren. Ook zijn de plafonds in deze buurten gemiddeld 40% hoger dan de gemiddelde verdieping in Nederland. Hierdoor is het volume van een woning, en daardoor de warmtevraag ook aanzienlijk groter. Hier moesten we in onze berekeningen rekening mee houden. Door de samenwerking met De Groene Kroon werden we hier op gewezen en konden we de juiste aanpassingen maken om tot de juiste conclusies te komen.
Een andere uitdaging was het juist implementeren van het “deZONNET” concept in onze Warmtetool. Dit is een PVT op dak methode die is ontwikkeld in de Haarlemse buurt Ramplaankwartier. De gemeente wil dit concept ook graag onderzoeken voor andere buurten. Op dit moment werken we met de gemeente Haarlem samen om deze implementatie te verbeteren en in meerdere buurten door te rekenen.
Deze wijkanalyse leidt tot meer inzicht voor de gemeente en het bestuur van De Groene Kroon in hoe warmtenetten, bronnetten en individuele oplossingen zich tot elkaar verhouden, toegespitst op Koninginnebuurt en Bos en Vaart op buurtniveau en voor vier voorbeeldwoningen. Meer specifiek: inzicht in mogelijke warmtebronnen en hun potentie, nationale kosten, kosten voor de eigenaar/gebruiker in investeringen en doorlopende kosten van oplossingen bij verschillende isolatieniveaus, CO2-uitstoot, extra elektriciteitsvraag, aanpassingen in de woning en in de wijk, eigenaarschap.
Er is door de gemeente nog geen keuze gemaakt voor een voorkeursoplossing. Bronnetten komen het mist goed uit de vergelijking. We hebben inzicht gegeven in welke vervolgstappen we in ieder geval adviseren en welk vervolgonderzoek er gedaan moet worden om wel een voorkeursoplossing aan te kunnen wijzen.
6 belangrijke veranderingen in 2024 rondom tarieven en subsidies van energie
Voor niets gaat de zon op, dat geldt ook in de warmtewereld. Belangrijk dus om op de hoogte te zijn van de veranderingen in tarieven, budgetten, regelingen en subsidies van energie. We hebben de 6 belangrijkste veranderingen voor 2024 rondom dit thema voor je op een rij gezet.
De Autoriteit Consument & Markt (ACM) heeft de maximumtarieven vastgesteld voor huishoudens die zijn aangesloten op een warmtenet. Het nieuwe warmtetarief bedraagt €46,69 incl. btw per gigajoule (GJ), aanzienlijk lager dan het tarief van €91,90 incl. btw in 2023. Echter, met de invoering van het prijsplafond in 2023 gold een lager tarief tot 37 GJ, namelijk €47,38 per GJ. Het tarief per GJ blijft nu consistent, ongeacht het verbruik. Het vastrecht is wel verhoogd, van €549,58 naar €618,82 per jaar incl. btw.
Voor de Energie-investeringsaftrek (EIA) is in 2024 een budget van 259 miljoen euro beschikbaar. Een stijging van 10 miljoen euro ten opzichte van 2023. De EIA stelt ondernemers in staat om investeringen in energiebesparende en duurzame technieken af te trekken van hun fiscale winst. De aftrek bedraagt nu 40% voor investeringen in nieuwe bedrijfsmiddelen die op de Energielijst staan, met een minimum investeringsbedrag van €2.500 per bedrijfsmiddel.
De Stimuleringsregeling Aardgasvrije Huurwoningen (SAH), oorspronkelijk gestart in mei 2020, is verlengd tot eind 2024. Deze regeling subsidieert de aansluiting van bestaande huurwoningen op een warmtenet en het verwijderen van aardgas. De subsidie omvat onder andere 30% van de aansluitbijdrage van het warmtebedrijf (maximaal €3.800 per woning) en 40% voor flankerende maatregelen zoals afsluitkosten van de netbeheerder, elektrisch koken en aanpassing van de verwarmingsinstallatie (maximaal €1.200 per woning).
Het budget voor de Investeringssubsidie Duurzame Energie en Energiebesparing (ISDE) is in 2024 met 40 miljoen euro verhoogd naar een totaal van 600 miljoen euro. Daaronder valt:
Aansluiting warmtenet
De subsidie voor aansluiting op het warmtenet is verhoogd naar €3.775 voor aansluitingen gerealiseerd op of na 1 januari 2024.
Subsidievereisten voor Monumenten
Voor eigenaren van monumentale panden zijn de subsidiemogelijkheden verruimd.
Bio-based Materialen
Er zijn soepelere eisen voor isolatiematerialen en een verhoogde subsidie voor bio-based materialen zoals vezelhennep en vlas. Wie hiervoor kiest, krijg een extra €1 tot €5 per m2, afhankelijk van het type isolatie. Ook deze regel geldt exclusief voor woonhuizen.
Warmtepomp Subsidies en Labelvereisten
Subsidies voor warmtepompen zijn herzien met nieuwe labelvereisten, waarbij alleen warmtepompen met een energielabel A++ of hoger in aanmerking komen. Voor warmtepompen met een energielabel A+ of lager geldt geen subsidie meer. Heeft u in 2023 een warmtepomp met een A+, of lager label gekocht? Dan komt u toch in aanmerking voor subsidie als u deze in 2024 laat installeren.
Veranderingen voor Zakelijke Gebruikers
Subsidies voor zonnepanelen zijn voor zakelijke gebruikers stopgezet. Alleen warmtepompen, zonneboilers en kleinschalige windturbines komen nog in aanmerking voor subsidie.
Aanpassingen in Zonneboiler Subsidies en Energiebelasting
De subsidie voor zonneboilers is aangepast om overstimulering te voorkomen. Zonneboilers met een oppervlakte van 5 tot en met 10 m² krijgen € 0,55 per kWh. Eerder was dit € 1,02. Zonneboilers met een oppervlakte van >10 m² krijgen € 0,28 per kWh. Eerder was dit € 0,45.
Ook vinden er veranderingen plaats in de energiebelasting, met een stijging voor gas en een daling voor elektriciteit, om de overstap van gas naar elektriciteit te stimuleren. In 2024 is de energiebelasting ongeveer 70,5 eurocent per m3 gas t.o.v 59 eurocent in 2023. Voor stroom is dit in 2024 13,2 eurocent per kWh t.o.v. 15,25 eurocent in 2023 (bedragen inclusief 21% btw). Tegelijkertijd krijg je een vast bedrag aan energiebelasting terug, namelijk 631,39 euro (bedrag in 2024).
Het energietoeslagprogramma voor huishoudens met een laag inkomen wordt stopgezet in 2024. In plaats daarvan wordt het Tijdelijk Noodfonds Energie opnieuw geopend vanaf januari 2024 om hulp te bieden aan huishoudens met een laag inkomen die 8% van hun inkomen of meer besteden aan energie.
Mis je nog veranderingen die wel in dit rijtje thuis horen? Laat het ons weten, dan vullen we het aan.
Advies verduurzaming woningcorporatie Talis
Talen Vastgoedonderhoud gaat in opdracht van woningcorporatie Talis 44 seniorenwoningen renoveren en verduurzamen in de gemeente Wijchen. Deze woningen zijn in 2024 toe aan planmatig onderhoud; hét natuurlijke moment om ook te verduurzamen. Het doel is om voor deze woningen een haalbaar, betaalbaar én schaalbaar aardgasvrij installatieconcept te ontwikkelen.
Als WarmteTransitieMakers hebben we samen met Talen en Talis een gedragen, kant en klaar bouwkundig- en installatie-concept voor de verduurzaming van de 44 woningen van de woningcorporatie ontwikkeld. Samen met de installateur is in de eindfase van het project de geschikte warmtepomp voor de woningen gekozen. Hiermee kunnen de 44 woningen aardgasvrij worden gemaakt.
In fase 1 van dit project hebben we variantenstudies met verschillende aardgasvrije installatie concepten met elkaar vergeleken (technisch/economisch). Aan de hand van een afwegingskader zijn de kansrijke concepten hierna verder onderzocht.
In fase 2 hebben we met een woningschouw, de woningen daarna verder in kaart gebracht (ruimte, isolatie, installaties, afgiftesysteem en aansluitmogelijkheden). Met warmteverliesberekening hebben we bepaald welk vermogen warmtepomp nodig is en of het bestaande afgiftesysteem voldoende is of aangepast moet worden. Met de door DWTM ontwikkelde gebouwtool zijn vervolgens de kansrijke warmteoplossingen financieel doorgerekend.
Kansen in Moderne Wijken
In moderne wijken liggen kansen om de stap naar een hybride warmtepomp over te slaan. Deze benutten en direct inzetten op aardgasvrij versnelt de warmtetransitie. Dit is hard nodig met zicht op een aardgasvrij Nederland in 2050.
Moderne woningen zijn gebouwd na 1992. In Nederland zijn er hiervan 1,5 miljoen. Op de kaart hieronder kan je op een regio inzoomen en de locaties van moderne wijken zien. De groene gebieden op de kaart zijn moderne wijken die mogelijk al aardgasvrij zijn. Dit is gebaseerd op openbare data van de netbeheerders.
Moderne woningen, gebouwd na 1992, zijn goed geïsoleerd en hebben een goed ventilatiesysteem. Hierdoor zijn ze geschikt voor verwarming op lage temperatuur.
Een overstap van een cv-ketel naar een all-electric warmtepomp is daarmee mogelijk, zonder tussenstap van een hybride warmtepomp. Dat scheelt 40% CO2-uitstoot!
Daarnaast is de combinatie van een all-electric warmtepomp en zonnepanelen in de meeste gevallen over 15 jaar goedkoper dan verwarmen met een cv-ketel.
We zien echter dat bewoners van een moderne woning de overstap nog maar mondjesmaat maken. Dit komt doordat een warmtepomp een flink grotere investering vraagt en een bewoners zelf veel moeten uitzoeken. Ook is er altijd een stukje onzekerheid.
Hierin kan een gemeente een rol spelen om bewoners te ondersteunen: