Gespreksstarters bestuurlijke doe-ateliers voor het NPLW
Nationaal Programma Lokale Warmtetransitie (NPLW) heeft in samenwerking met de regiocoördinatoren lokale warmte van de 30 RES-regio’s bestuurlijke doe-ateliers georganiseerd. Dit zijn bijeenkomsten waarin de bestuurders (wethouders, gedeputeerde en bestuurlijke vertegenwoordiger van de netbeheerder) per regio met elkaar in gesprek gaan over de warmtetransitie. Zo krijgen zij gezamenlijk een goed overzicht van de huidige ontwikkelingen in de warmtetransitie binnen hun regio.
In deze doe-ateliers staan de bestuurlijke opgave en de regierol in de warmtetransitie centraal. Het NPLW praat de bestuurders tevens bij over landelijke ontwikkelingen en instrumenten die ontwikkeld worden om de lokale warmtetransitie te ondersteunen. Het NPLW heeft behoefte aan ondersteuning bij de voorbereiding van de bijeenkomsten. DWTM is gevraagd per regio een “gespreksstarter” in visuele vorm te maken.
Wethouders, gedeputeerden en andere bestuurders krijgen over verschillende onderwerpen – vaak van meerdere organisaties, personen en andere bronnen – uiteenlopende informatie aangereikt die ze nodig hebben om besluiten te nemen en of beleid te maken. Correcte en goed onderbouwde informatie is uiteraard belangrijk.
De kunst is om die informatie op een begrijpelijke manier over te dragen. Dat bevordert een efficiënte en goede besluitvorming. Grote hoeveelheden data is grafisch op een compacte wijze weer te geven. De ‘gespreksstarters’ moeten dan ook feitelijke informatie bevatten die op een aantrekkelijke manier wordt gepresenteerd. De informatie moet ondersteuning bieden voor en energie geven aan de discussies in de bestuurlijke doe-ateliers. En de hoeveelheid informatie moet ‘behapbaar’ zijn.
We zijn trots op het creatieve proces om met beperkte inspanning en gebruik van beschikbare data en andere informatie heldere grafieken en kaarten te leveren per regio. Bovendien hebben we daarbij het hele palet aan belangrijke bestuurlijke vraagstukken in de warmtetransitie gepresenteerd: isoleren, individuele en collectieve warmteoplossingen, energiearmoede en lokale initiatieven.
Als resultaat leverden we presentaties met kaarten, grafieken en toelichtende teksten met kansen voor de regio’s op de korte termijn, zoals hieronder te zien. Op de meeste kaarten waren links toegevoegd naar interactie websites.
“De samenwerking met DWTM was prettig. Jullie hebben veel creativiteit ingezet en waren flexibel om snel te schakelen en de opzet tussentijds bij te stellen. Bovendien bood jullie toelichting op het kaartmateriaal een goede ondersteuning voor onze begeleiders van de doe-ateliers.”
Volledig handelingsperspectief voor bewoners in Dragonder-Oost, gemeente Veenendaal
Samen met de gemeente Veenendaal zijn we aan de slag gegaan voor de moderne wijk Dragonder-Oost. De warmtetransitie is vaak heel technisch en dat spreekt veel mensen niet aan of je raakt ze kwijt in het verhaal. Aan ons de taak om vanuit wijkanalyse de vertaling te maken naar een volledig handelingsperspectief voor bewoners. Een opdracht die ons op het lijf geschreven is.
We hebben bij verschillende woningen geschouwd en zo onderzocht hoe de warmtevoorziening en -installatie eruit ziet. Met de resultaten zijn 3 woningtypen van veelvoorkomende woningen ontwikkeld. Daarna is onderzocht welke stappen deze woningtypen naar aardgasvrij brengt. Vervolgens is met onze gebouwtool in kaart gebracht wat deze stappen concreet betekenen en wat de kosten hiervoor zijn.
De verschillende stappen hebben we verwerkt in een woningbrochure per woningtype (hoek-, vrijstaande- en rijwoning). Gedurende dit traject hebben we regelmatig de voortgang getoetst bij de gemeente en de meedenkers. Zo wilden we tot een zo scherp mogelijk en kwalitatief hoogwaardig resultaat komen dat echt van meerwaarde is voor inwoners van Dragonder-Oost. Het toetsen zorgde ervoor dat we soms een stapje terug moest doen in het proces, maar zo zijn we wel tot kwalitatief hoogwaardige eindproducten gekomen, waarop we enorm trots zijn.
Zo weten bewoners dankzij deze brochures bijvoorbeeld aan welke warmtepomp ze moeten denken voor hun woning en wat er nog geregeld moet worden rondom isolatie of radiatoren. Er is een financieel-economisch plaatje geschetst om inzicht te geven in terugverdientijden, het wel of niet installeren van zonnepanelen en de voor- en nadelen van verschillende type warmtepompen. Vanuit deze volledigheid willen we hen een compleet handelingsperspectief bieden om over te stappen naar aardgasvrij.
Daarnaast hebben we onze tool Aardgasvrijhuis.nl ingezet. Hiermee kunnen inwoners van de buurt, aanvullend op de informatie uit de brochure, voor hun individuele situatie verschillende pakketten van maatregelen met elkaar vergelijken op basis van kosten, terugverdientijd en duurzaamheid. Dit is zeer positief ontvangen door de bewoners en de gemeente. Een mooie bijkomstigheid is dat het platform voldoet aan alle eisen rondom digitale toegankelijkheid.
Onze integrale aanpak van de warmtetransitie voor de inwoners van Dragonder-Oost was van meerwaarde in dit project. De informatievoorziening is precies voor hen op maat gemaakt. Hiermee bedoelen we de vertaling van wat speelt achter de voordeur (het schouwen), naar de waarden die in ons theoretisch model worden verwerkt (de Gebouwtool) tot de op maat gemaakte informatievoorziening én het handelingsperspectief voor eindgebruikers in heel Dragonder-Oost (de woningbrochures en aardgasvrijhuis.nl).
Benieuwd wat we hierin voor jouw gemeente kunnen betekenen? Neem contact met ons op.
Wijkuitvoeringsplan Heesakker, gemeente Cranendonck
De gemeente Cranendonck is gestart met een Wijkuitvoeringsplan in Heesakker, omdat de wijk als startbuurt werd beschreven in de Transitievisie Warmte van Cranendonck. Door de aanwezigheid van restwarmte van de zinkfabriek werden er kansen gezien voor collectieve warmte en dus een warmtenet.
Het was lastig om alle buurtbewoners te bereiken. De sociale cohesie is door bewonersavonden en andere contactmomenten vergroot. Hierdoor nam interesse in de energietransitie toe en daarmee ook de motivatie om ook echt in het verduurzamen van de woning te investeren.
Een andere uitdaging was de financiering. De hoge kosten hielden de bewoners tegen om verduurzamingsmaatregelen te treffen. Om die reden zijn er financieringsconstructies opgezet.
In samenwerking met alle verschillende partijen hebben we een compleet Wijkuitvoeringsplan geschreven. Het intensieve contact met de buurtbewoners heeft daar zeker aan bijgedragen.
De komende jaren moet het Wijkuitvoeringsplan als leidraad gaan fungeren voor het verduurzamen van Heesakker. Hier moeten de recent opgestelde financieringsconstructies aan gaan bijdragen (Woonpas, Verzilverlening). Ook zijn er voor verschillende wijkbewoners (maatwerk)adviesrapporten opgesteld. Die rapporten hebben voor de bewoners inzichtelijk gemaakt welke maatregelen ze kunnen treffen om hun woning te verduurzamen en wat de kosten daarvan zijn.
“Met de ondersteuning vanuit De Warmtetransitiemakers hebben we in een jaar tijd flinke stappen gezet in onze eerste transitiewijk. Hun kennis en netwerk, samen met het prettige bewonerscontact heeft er voor gezorgd dat we ons geen zorgen hebben hoeven maken over draagvlak of haalbaarheid. Ook de contacten met (installatie-)bedrijven en College en Gemeenteraad hebben geholpen vertrouwen te scheppen”.
– Martijn Kösters, Gemeente Cranendonck