Participatie in de warmtetransitie: zo wordt het leuker, laagdrempeliger en waardevoller
We willen inwoners meenemen in de warmtetransitie en dat is ooit begonnen met vooral informeren. Vaak wordt er een informatieavond georganiseerd, maar dat is niet altijd even aantrekkelijk. “Twee uur non-stop luisteren naar iemand die een verhaal aan het vertellen is? Dat kan leuker, laagdrempeliger en waardevoller” aldus onze participatie-adviseur Erik Mulder Smit.
Afhankelijk van het doel en de doelgroep zijn er verschillende manieren om mensen te bereiken en te laten participeren. “Je moet altijd goed nadenken over je doelgroep”, vindt Erik. “Als je met raadsleden spreekt willen zij het liefst informatie over thema’s waar ze invloed op hebben. Praat je met ondernemers, dan ben je veel meer bezig met verbinden. Op dezelfde manier moet je bij inwoners nadenken over wat hun zorgen en wensen zijn en daar jouw verhaal op aanpassen”.
Het organiseren van specifieke evenementen is een vast onderdeel van onze participatie-aanpak. Voor de Gemeente Barneveld hebben we vanuit De WarmteTransitieMakers drie evenementen georganiseerd voor drie verschillende doelgroepen. Eén van de doelgroepen was het netwerk van de gemeente. “Dat waren inwoners, maar ook monteurs, biologische boeren, en andere lokale ondernemers die te maken hebben met duurzaamheid. Deze mensen wilden we samenbrengen omdat ze een belangrijke rol spelen in de verduurzaming van de gemeente. Gedurende het evenement zag je constant mensen gegevens uitwisselen en afspraken maken, het was erg tof om te zien!”
Voor iedereen werkzaam binnen de gemeente die meer wilde leren over duurzaamheid werd een duurzame lunch georganiseerd. Tijdens deze lunchsessie ging het niet alleen over duurzaamheid vanuit de gemeente, maar ook duurzaamheid van het lichaam (vitaliteit) en wat ze zelf kunnen doen met de verduurzaming van hun huis.
“We hebben ook een evenement speciaal voor raadsleden georganiseerd, over verschillende duurzaamheidsthema’s binnen de gemeente. Tijdens drie sessies kwam duidelijk naar voren wat de gemeente op dit moment doet rondom de duurzaamheidsthema’s en wat hun visie op de toekomst is.
Het evenement voor raadsleden is volgens Erik een must voor iedere gemeente, omdat raadsleden veel invloed hebben in het versnellen van de warmtetransitie in hun gemeente. “De raadsleden kunnen van bovenaf beleid voeren of het budget aanpassen, waardoor er meer mogelijk wordt. Je merkt tijdens het event zelf dat raadsleden niet altijd weten wat er speelt. Ze kennen de term duurzaamheid wel, maar pas aan het eind van de avond zijn ze écht op de hoogte en zien ze welke verbanden er liggen”. Door er inspirerende sessies van te maken wordt de raad zelf ook enthousiast. “Het zorgt voor bewustwording bij de raadsleden. Zelfs in een gemeente waar duurzaamheid al hoog op de agenda staat, zou bij iedere nieuwe raad zo’n avond moeten plaatsvinden”.
Naast deze gestructureerde evenementen wordt er voor andere gemeenten gewerkt aan duurzaamheidsfestivals. ”Dit zijn evenementen waarbij de inhoud nooit hetzelfde is. Op lokaal niveau wordt met een vooronderzoek bepaalt wat de wensen en zorgen van de inwoners zijn en hoe hierop kan worden gereageerd vanuit de gemeente. Door de juiste informatie te bieden, concrete voorbeelden te geven en de juiste experts een podium te geven kan je een boost geven aan een toekomstig wijkuitvoeringsplan of duurzaamheidscampagne.”
Op dit soort festivals vind je bijvoorbeeld een stand van een monteur met een warmtepomp waar bewoners zien hoe deze werkt en ervaren of het lawaai maakt. Ook staat de gemeente er met een informatiestand over hun beleid en energievisie of een lokale energiecoöperatie met een kaart van het gebied. “In deze eventvorm kan een inwoner alle facetten van duurzaamheid in één keer meekrijgen op een laagdrempelige manier”.
Een ander voordeel van een festival is volgens Erik de flexibiliteit die bewoners voelen. “Als het festival een hele middag duurt en bewoners even langs kunnen komen op een moment dat ze zelf kunnen bepalen, biedt dat een grotere kans op aanwezigen. Mensen willen wel participeren, maar hebben er vaak geen uren de tijd voor.”
De rol van De WarmteTransitieMakers in de organisatie van dit soort evenementen is afhankelijk van de wens van de gemeente of organisatie waar we voor werken. “We doen in principe alles; het opzetten, coördineren en het uitvoeren ervan. Natuurlijk moet ook de communicatie en eventuele marketing van de festivals uitgevoerd worden, ook dat kunnen wij uit handen nemen”.
In de gemeente Duiven denkt een groep enthousiaste bewoners mee over de invulling van het komende festival. “Wij kunnen natuurlijk een festival van begin tot eind organiseren, maar uiteindelijk is het fijner als een inwoner vertelt wat zij eigenlijk wil zien. Dat zorgt voor extra waarde.
Eén van de grote uitdagingen rondom participatie blijft dat het lastig is in te schatten hoeveel mensen er naar de georganiseerde events komen; of dit nu een informatie avond of een festival is. “Maak daarom altijd een goede afweging tussen het budget en de kans dat er minder mensen komen dan de bedoeling is”.
Ook als het gaat om de inhoud is balans belangrijk. “Als we het hebben over een duurzaamheidsfestival staat niet alleen de warmtetransitie centraal, maar ook biodiversiteit, klimaatadaptatie en dat soort dingen. Dan wordt het ineens een groot festival. Afhankelijk van het doel, is het belangrijk dat ieder thema goed vertegenwoordigd is door één of twee stands en de kern nog steeds goed overkomt”.
Als je daarentegen een event organiseert waar één onderdeel centraal staat, kunnen bezoekers dieper op het onderwerp in gaan. “Het risico is wel dat je minder mensen aanspreekt omdat het een specifieker onderwerp heeft. De balans is dus lastig te vinden en tot op zekere hoogte is er altijd een mate van onzekerheid. Goede communicatie en een solide marketingplan spelen uiteindelijk een grote rol in het succes van ieder event en de mate van participatie”.
