BegrotingsTool
Uitvoeringsorganisatie
Gemeenten hebben tot 2050 de regierol in de warmtetransitie; een nieuwe, structurele taak en organisatorische uitdaging. In de komende jaren krijgen gemeenten middelen om hun klimaatprogramma met minimaal een factor 5 te laten groeien.
Het opschalen van de programma’s vraagt om een heldere visie en een meerjarenplan. Hiermee groeit het huidige klimaatprogramma stap voor stap uit naar een structureel programma om de ene na de andere wijk aardgasvrij te maken.
Vanuit De WarmteTransitieMakers hebben we inmiddels meerdere gemeenten geholpen om dit groeiplan op te zetten. We zetten hiervoor onze BegrotingsTool Uitvoeringsorganisatie (BTU) in. Met onze tool (Excel) kun je in snel tempo voor jouw gemeente een meerjarenbegroting opstellen.
Omdat we graag ‘open source’ werken en onze kennis delen, delen we deze tool graag met iedereen. Ruim 300 gemeenten moeten een vergelijkbaar groeiplan ontwikkelen voor hun klimaatprogramma en dat gemakkelijker als we de kennis en onze aanpak delen.
Zelf aan de slag met de BegrotingsTool Uitvoeringsorganisatie? Download deze nu en neem de tijd om er goed doorheen te lopen. Er is een beknopte beschrijving opgenomen in de tool.
Hoofdbronnen van deze tool:
Rapport Kostenonderzoek klimaat- en energiebeleid (AEF)
Medeoverheden Uitvoeringsmiddelen KE beleid
Tijdelijke regeling capaciteit decentrale overheden voor klimaat- en energiebeleid
We nemen je uiteraard graag mee in de werking van de tool en het opzetten van een begroting. Via twee korte workshops, van twee dagdelen, stellen we het benodigde groeiplan (organistieontwikkelplan) met meerjarenbegroting op. Dit plan is de fundering om een compleet en efficiënte uitvoeringsorganisatie op te zetten en de benodigde budgetten hiervoor intern af te stemmen en te reserveren. Neem voor de mogelijkheden contact op met Pieter Jeen de Boer.
Versie 2.0 is nu beschikbaar!
Wat is er nieuw?
Van Warmteprogramma naar praktijk
Als je als gemeente een TVW/ Warmteprogramma hebt opgesteld, begint daarna de uitvoering. Dit bestaat uit het opzetten van wijkuitvoeringsprogramma’s, maar ook uit een gemeente brede isolatieaanpak en eventueel specifieke aanpakken voor VvE’s of bedrijventerreinen. Dit vraagt om een complete en efficiënte uitvoeringsorganisatie.
In onze aanpak zijn deze acties verzameld in zes programmalijnen met een sterke onderlinge samenhang. Deze zijn inzetbaar in zowel startwijken als een gemeentebrede aanpak. Ze zijn erop gericht om verschillende doelgroepen in beweging te brengen.
Tijdens het opzetten van het Warmteprogramma zijn samen met de gemeente en betrokken stakeholders passende programma met programmalijnen opgesteld. De meerjarige programmalijnen kun je zien als een cyclisch lerend traject dat begint met de opstart, gevolgd door de doorontwikkeling, implementatie en monitoring van de impact. Vervolgens wordt er bijgestuurd en gaat de cyclus opnieuw van start.
Dit zijn zes veel voorkomende programmalijnen:
Geef inwoners duidelijke handvatten voor collectieve advies- en inkoopacties om hun woning eenvoudig, voordelig en stapsgewijs te verduurzamen.
Werk met lokale betrokkenen aan een gebiedsgerichte aanpak en uitvoering.
Geef bewoners compleet advies op maat, inclusief een concreet aanbod dat aansluit op het Warmteprogramma van de gemeente, zodat ook zij stappen zetten om hun woning te verduurzamen.
Ondersteun lokale bewonersinitiatieven en VVE’s om tot gedragen oplossingen te komen door ze te begeleiden en heldere keuzes voor te leggen.
Stuur op het vergroten en het versterken van de daadkracht van lokale uitvoerende partijen. Dit kan door ze te betrekken bij het ontwikkelen en aanbieden van oplossingen voor inwoners.
Neem de regie over het verzwaren van elektriciteitsnetten en het aanleggen en optimaliseren van collectieve warmtesystemen op gemeenteniveau.
Met impactvolle programmalijnen zijn jullie in staat om de warmtetransitie uit te voeren. Geen vage ideeën , maar concrete stappen waar direct gestart mee kan worden. Zo zorgen we samen duurzame warmte voor iedereen. Neem contact met ons op voor meer informatie.
Gebiedsanalyse: stappen richting een visie aardgasvrije warmte
Met een gebiedsanalyse maken we voor de hele gemeente een overzicht van de benodigde én de beschikbare warmte. Dit is een belangrijk onderdeel van het opstellen van een Warmteprogramma. Met de gebiedsanalyse leg je eenvoudig de link tussen waar in de gemeente (veel) warmte nodig is en welke bronnen hiervoor beschikbaar zijn. Zo schets je eenvoudig een duurzame warmtevoorziening voor alle buurten. De verschillende stappen in de inventarisatie zijn goed onderbouwd, duidelijk uit te leggen en visueel aantrekkelijk.
De gebiedsanalyse bestaat uit de volgende stappen:
Allereerst geven we inzicht in de isolatieopgave van de gemeente. Dit doen we door warmteprofielen op te stellen: we clusteren woningen op basis van de toekomstige warmtevraag, en geven inzicht in waar hoge, lage of midden-temperatuur warmte nodig gaat zijn. We kijken hierbij niet naar buurt- of wijkgrenzen, maar zoeken naar een logische afbakening. Zo is in één oogopslag zichtbaar waar de moeilijk te isoleren woningen staan, en waar de overstap naar aardgasvrij relatief eenvoudig kan.
Ook kijken we naar de concentratie van de warmtevraag over de gemeente. Waar ligt een warmtenet voor de hand? In welke wijken is een individuele warmtepomp goed toe te passen? Uiteraard nemen we hierbij diverse uitgangspunten en criteria mee. Onze uitkomst vergelijken we met gangbare andere energietransitiemodellen, zoals de Leidraad Startanalyse en diverse tools van de netbeheerders. Zo combineren we alle beschikbare informatie, tot een uitlegbare visie.
In een overzichtelijke multi-criteria analyse zetten we de verschillende buurten onder elkaar. Hoe scoren ze op verschillende belangrijke selectiecriteria? Welke natuurlijke momenten of koppelkansen zien we? Uiteraard nemen we hierbij ook de eerder onderzochte warmtevraag en -bronnen mee. We prioriteren de buurten en laten zien hoe je tot een gedragen keuze komt voor een startbuurt.
Zodra deze drie stappen doorlopen zijn hebben we een visie voor de warmtevoorziening: een stip op de horizon welke aardgasvrije oplossingen waar passen binnen de gemeente.
Na de inventarisatie van warmtevraag en -bronnen houdt het natuurlijk niet op. Heb je vanuit het Warmteprogramma startbuurten geselecteerd? En wil je op meer detailniveau weten wat hier de beste warmteoplossing is? Dan duiken we daar na de gebiedsanalyse graag in met onze Buurtanalyse.
Warmteprofielentool
Gemeenten moeten uiterlijk in 2021 een vastgestelde Transitievisie Warmte (TVW) hebben. Om deze op te stellen is inzicht nodig in de toekomstige warmtevraag, maar ook inzicht in hoe duurzame warmtebronnen optimaal gekoppeld kunnen worden aan specifieke buurten en wijken. Om bronnen slim te koppelen aan wijken is naast de hoeveelheid warmte ook inzicht nodig in de temperatuurniveaus die passen bij de woningen. Immers, sommige bronnen lenen zich beter voor hogere temperatuur oplossingen dan andere.
“Hiermee kan ik de connectie maken met collega’s, ook zij met weinig voorkennis over de warmtetransitie. Dit kan ik uitleggen.”
Mark van ’t Hof, gemeente Oss
Juist omdat de GIS tool visueel is ontstaat er snel overzicht en inzicht en dat helpt gemeenten om keuzes voor een bepaalde warmtestrategie te onderbouwen en op een begrijpelijke manier te delen met lokale stakeholders en bewoners. Omdat per cluster zowel het temperatuurniveau alsook de warmtevraag inzichtelijk zijn, kunnen lokaal beschikbare warmtebronnen heel intuïtief gekoppeld worden aan uniforme woningclusters.
De tool is een ideale stap om mee te starten, of juist andere analyses zoals de Leidraad startanalyse mee te vergelijken. Uniek aan de tool is dat de woningen niet geclusterd zijn op basis van CBS wijk- of buurtniveau, maar dat clusters gemaakt worden door woningen met een vergelijkbaar warmteprofiel samen te voegen. Zo ontstaan clusters waarvoor een vergelijkbare warmteoplossing voor nodig is. De tool maakt geen keuze voor een bepaalde technische uitvoeringsvorm, maar geeft inzicht in welke opties logisch en voordehand liggend zijn. De visuele presentatie, navolgbare logica en koppeling van de warmtevraag en de beschikbare warmtebronnen versnelt het proces om met lokale stakeholders en bewoners gericht in gesprek te gaan over concrete vervolgstappen.
“De reacties op de warmteprofielentool zijn zeer positief. Het is daarmee een zeer waardevolle aanwinst voor ons provinciale programma waarmee we de warmtetransitie willen versnellen.”
Maarten Diependaal, provincie Noord-Brabant
Met de 62 gemeenten in de provincie Noord-Brabant zijn wij in workshops aan de slag met de warmteprofielen tool. De reacties zijn zeer positief; gemeenten kunnen hiermee zelf verder. In de komende maanden hopen we de tool voor heel Nederland uit te rollen & open source aan te bieden.
